Liesbeth De Donder

Kwaliteitsbevraging in woonzorgcentra als duurzaam onderdeel van het Vlaamse beleid?

Onze kwaliteitsbevraging bij bewoners van woonzorgcentra draait op volle toeren. Na een succesvol voorjaar, gaat de Vlaamse Ouderenraad dit najaar verder met het werven, opleiden en begeleiden van zo’n 400 vrijwilligers die enquêtes afnemen bij bewoners. De resultaten? Voeding voor het kwaliteitsbeleid in de deelnemende woonzorgcentra, én betrouwbare info voor (toekomstige) bewoners en hun familie.

Liesbeth De Donder is professor Agogische Wetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel en directeur van Society and Ageing Research Lab. De onderzoeksgroep heeft als uitgangspunt ‘ageing well in the right place’ en speelt in op alles wat beweegt rond ouderen en ouder worden. Liesbeth is dus de geknipte vrouw om een licht te laten schijnen op de maatschappelijke meerwaarde van het project.

De mening van bewoners van woonzorgcentra bleef tot nu toe vaak onder de radar. Nu is het zover en worden ook zij bevraagd. Eindelijk?
“Zeker. Via de ouderenbehoefteonderzoeken van de VUB en HOGENT worden thuiswonende ouderen al twintig jaar bevraagd. Ouderen die in een woonzorgcentrum wonen, komen veel minder aan bod in onderzoek. Wij zijn daarom blij dat de Vlaamse Ouderenraad samen met het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg en het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen dit project opzet in Vlaanderen. Het zal unieke inzichten opleveren.”

“Bovendien biedt het project een meerwaarde op diverse vlakken. Zowel voor de deelnemende woonzorgcentra als voor de bewoners is dit een plus. Net zoals voor de vrijwilligers die meewerken. En ook beleidsmatig kan dit heel wat effect hebben.”

Hoe kijk je naar de betrokkenheid van de vrijwilligers die de enquêtes afnemen?
“Die vrijwilligers zijn cruciaal. De meesten zijn zelf 60-plus en denken al na over een toekomst met eventuele zorgnoden. Ze leven zich in in de bewoners en gaan makkelijker een gesprek met hen aan. Dit maakt het proces voor de bewoners persoonlijker en vertrouwder, wat helpt om eerlijkere antwoorden te krijgen.”

“Voor de oudere vrijwilligers is dit bovendien een betekenisvolle manier om bij te dragen aan de samenleving. Ze zijn actief, leren nieuwe dingen, komen in contact met nieuwe mensen en doen nuttig werk.”

Welke meerwaarde zie je voor de woonzorgcentra?
“Via de resultaten krijgen woonzorgcentra inzicht in hoe bewoners er het wonen en leven ervaren. De resultaten laten zien wat goed gaat en wat beter kan. En op termijn kunnen woonzorgcentra zichzelf vergelijken met andere centra en met het Vlaamse gemiddelde. Dit zorgt ervoor dat ze hun werking kunnen verbeteren en beter kunnen inspelen op de behoeften van de mensen die er wonen.”

Voor de oudere vrijwilligers is dit een betekenisvolle manier om bij te dragen aan de samenleving.

Dus ook de bewoners winnen erbij?
“Absoluut. Ten eerste ervaren bewoners een gevoel van eigenaarschap, want ze delen hun ervaringen over hun eigen woon-, leef- en zorgsituatie. Het woonzorgcentrum hecht veel belang aan die mening en gebruikt ze om de kwaliteit in het woonzorgcentrum te verhogen.”

“Daarnaast geven de resultaten toekomstige bewoners en hun families duidelijke en eerlijke informatie over hoe het is om in een bepaald woonzorgcentrum te wonen. Dit kan hen helpen om een weloverwogen keuze te maken in de zoektocht naar een woonzorgcentrum.”

De bevraging kan de Vlaamse overheid helpen om beslissingen te nemen die de ouderenzorg in Vlaanderen nog beter maken.

Je ziet ook een belangrijke impact op beleidsmatig vlak?
“Ja. De resultaten van deze bevraging geven beleidsmakers waardevolle informatie over wat goed en niet goed gaat in de ouderenzorg. Dit kan hen helpen om beslissingen te nemen die de ouderenzorg in Vlaanderen nog beter maken.”

“En er is meer. Ik denk dat zo’n bevraging ervoor kan zorgen dat beleidsmakers, en bij uitbreiding de brede bevolking, een positiever beeld krijgen van woonzorgcentra. Ze zien dat er gewerkt wordt aan verbetering.”

Zie je een meerwaarde in het verduurzamen van de bevraging, zodat het een structureel onderdeel wordt van het ouderenbeleid in Vlaanderen?
“Wanneer de bevraging in de toekomst herhaald wordt, kan er beter opgevolgd worden of de kwaliteit in de woonzorgcentra blijft verbeteren. Je kan in een vervolgfase bijvoorbeeld nieuwe vragen toevoegen of specifieke thema’s aanhalen. Een verduurzaming zorgt ervoor dat woonzorgcentra belang blijven hechten aan de mening van hun bewoners en blijven inzetten op progressie. De resultaten stimuleren medewerkers bovendien om samen met bewoners te bekijken hoe die verbetering er in de praktijk kan uitzien. Op termijn zal daardoor de kwaliteit van zorg in Vlaanderen verbeteren en krijgen (toekomstige) bewoners en hun families meer vertrouwen.”

Dit artikel verscheen eerder in het magazine Actueel van de Vlaamse Ouderenraad.
Tekst: Riet De Haes & Veerle Quirynen